Het werk is vanouds een goede relatiemarkt. Op zich is dat natuurlijk logisch. Collega’s brengen veel tijd met elkaar door en werken (meestal) nauw met elkaar samen. De vonk kan dan snel overslaan. Het CBS heeft hier zelfs ooit (in 2014) een keer onderzoek naar gedaan. Daaruit bleek dat zo’n 15% van de koppels elkaar ontmoet op het werk. Dat is toch niet gering.

Met relaties op het werk is op zichzelf gezien natuurlijk ook weinig mis. Relaties kunnen soms juist ook heel erg goed zijn. Kijk maar eens naar de top 10 ‘office romance movies’. Er zijn zat koppels die naast hun relatie – en wellicht zelfs daardoor – zakelijk gezien heel goed samenwerken.

Maar dit is niet altijd zo. Vaak gaat het mis op het moment dat er een gezagsrelatie bestaat tussen de twee partners. Er zijn helaas maar waar – zeker in deze tijd – veel voorbeelden van personen  die hun machtspositie hebben misbruikt (denk aan een niet nader te noemen Amerikaanse filmproducer).

Ook kan het misgaan op het moment dat de relatie eindigt en er een ruzie ontstaat tussen de twee ex-partners/collega’s. Of een ander voorbeeld uit de praktijk: de collega/partner die ineens bij een grote concurrent gaat werken. Ga dat maar eens oplossen. Vaak is het enige middel een ontslag van één van de partners.

Een goed voorbeeld van een relatie op het werk – en hoe daarmee (niet) om te gaan als werkgever – is de zaak die vorig jaar speelde bij de rechtbank Rotterdam (ECLI:NL:RBROT:2022:11448).

De werknemer in kwestie werkte als sociaal pedagogisch medewerker bij een zorgverlener en safehouse voor patiënten met geestelijke- en verslavingsproblematiek.

Op een gegeven moment voerde de werknemer, samen met een directeur/bestuurder van de werkgever, een sollicitatiegesprek met een dame voor een stage – laten wij deze dame ‘de stagiaire’ noemen. Na het gesprek vertelde de werknemer aan zijn leidinggevende dat hij in het verleden (in 2017/2018) een keer had gedatet met een andere stagiaire van het bedrijf.

Ongeveer een maand later vertelde de werknemer, die intussen op een andere locatie was gaan werken, dat hij – na zijn overstap – een paar dates had gehad met een collega. Na wat doorvragen bleek het om de stagiaire te gaan met wie kort daarvoor nog een sollicitatiegesprek was gevoerd.

Bij de werkgever viel dit verkeerd. Die besloot de werknemer direct op non-actief te stellen en een onderzoek in te stellen. Vrijwel gelijktijdig werd er binnen de organisatie medegedeeld (aan alle collega’s) dat de werknemer op non-actief was gesteld ‘vanwege een ontoelaatbare situatie in de werksfeer’. Dat bericht werd gevolgd door een tweede bericht (ook aan het personeel) met dezelfde strekking en met het verwijt dat de werknemer zich schuldig had gemaakt aan grensoverschrijdend gedrag.

Na afronding van het onderzoek besloot de werkgever aan te sturen op ontslag wegens ernstig verwijtbaar handelen van de werknemer. De werkgever hechtte in dat kader vooral belang aan het feit dat de werknemer leidinggevende was, een voorbeeldfunctie had, en dat er een afhankelijkheidsrelatie zou zijn geweest tussen hem en de stagiaire.

De werknemer verweerde zich hiertegen. Hij wees erop dat hij zelf – op eigen initiatief – kenbaar had gemaakt dat er een relatie (aan het ontstaan) was met de stagiaire. En dat hij en de stagiaire bij het ontstaan van de relatie op verschillende locaties werkten en er dus geen gezagsrelatie was.

De kantonrechter stelde de werknemer in dit geval (grotendeels) in het gelijk. Hoewel de kantonrechter wel besloot om de arbeidsovereenkomst te ontbinden wegens een verstoorde arbeidsrelatie, oordeelde de kantonrechter dat de beëindiging het gevolg was van ernstig verwijtbaar handelen van de werkgever.

De kantonrechter hechtte daarbij waarde aan het feit dat de werknemer inderdaad op eigen initiatief gelijk open kaart had gespeeld over de dates en de relatie.

Ook van belang was dat de werkgever geen enkel beleid had over relaties op het werk (en hoe daarmee om te gaan). De werknemer was, nadat hij in een eerder stadium had verteld over zijn relatie met een andere stagiaire, ook nooit gewaarschuwd. Er was daarna wel een gesprek geweest, maar dat gesprek bleek toch een andere strekking te hebben gehad. De kantonrechter verwoordt dat treffend: ‘Volgens [verweerder01] was het gesprek na afloop van de sollicitatiegesprekken een gezellig onderonsje tussen beide mannen, waarbij mannenpraat is geuit en waarvan de toonzetting allesbehalve formeel van aard was’. Mannenpraat dus.

Zeker niet onbelangrijk was ook de verklaring van de stagiaire zelf. Zij had heel duidelijk verklaard dat zij het niet eens was met de manier waarop de werkgever dit had aangepakt: ‘Dit heeft ervoor gezorgd dat ik op 20-07 officieel ontslag heb genomen en mijn stage per direct heb stopgezet. Ik kan bijna niet in woorden uitdrukken welke gevoelens mij tot deze keuze hebben doen leiden. Ik ben verliefd geworden op iemand. Niets meer, niets minder. Ik heb altijd open kaart gespeeld. In de laatste berichtgeving wordt aangegeven dat slachtoffers van seksueel misbruik er jaren later pas achter kunnen komen dat zij slachtoffer zijn. Dit was voor mij echt de druppel. Dit gaat veel en veel te ver. Ik zal mij blijven uitspreken over de onwaarheden die er op tafel liggen en hoe ik weggezet wordt, maar verder hoop ik nooit meer iets te maken hoef te hebben met dit bedrijf’.

Hoewel de werkgever terecht een onderzoek had ingesteld, vond de kantonrechter de interne communicatie over de afwezigheid van de werknemer (wat mij betreft terecht) onder de maat. De werkgever had een neutraler bericht moeten doen uitgaan, en had daarover indien mogelijk overleg moeten plegen met de werknemer zelf.

Interessant is ook dat de kantonrechter het de werkgever aanrekent dat hij de werknemer ten onrechte heeft beschuldigd van grensoverschrijdend gedrag. Dit laat zien dat rechters (in ieder geval deze rechter) zich bewust zijn van de lading die zo’n verwijt in deze dagen heeft.

Het bracht de kantonrechter er uiteindelijk toe om de werknemer naast de volledige opzegtermijn en een transitievergoeding ook een billijke vergoeding van EUR 30.000 toe te kennen.

‘Love conquers all’, zullen we maar zeggen.